การพัฒนาชุมชน (Community Development)
ความหมาย
คำว่า "การพัฒนาชุมชน" เกิดขึ้นมาครั้งแรกเมื่อกว่า 67 ปีมาแล้ว ดังนั้น จึงมีนักวิชาการ นักบริหาร องค์การพัฒนา และผู้รู้หลายท่านให้คำนิยามไว้ โดยในที่นี้ได้รวบรวมจากหนังสือ “40 ปีกรมการพัฒนาชุมชน” และหนังสือที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาชุมชนบางเล่มมานำเสนอพอสังเขปดังนี้
คำว่า “การพัฒนาชุมชน” มีที่มาจากคำว่า “การศึกษามวลชน” (Mass Education) ซึ่งคณะกรรมการที่ปรึกษาฝ่ายการศึกษาของรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของประเทศอังกฤษ ได้นำมาใช้เป็นครั้งแรกในรายงานเรื่อง Mass Education in African Society เมื่อ ค.ศ. 1944 (พ.ศ. 2487) แต่คำว่า “การศึกษามวลชน” นิยมใช้กันไม่นานก็ต้องยกเลิกไป เพราะ คำว่า “มวลชน” มีความหมายไปในทางการเมืองมากเกินไป และคำว่า “การศึกษา” ก็ทำให้เกิดความเข้าใจผิดขึ้น เมื่อแปลเป็นภาษาท้องถิ่นของแต่ละประเทศ ด้วยเหตุนี้ที่ประชุมสัมมนาของผู้เชี่ยวชาญ ณ มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ประเทศอังกฤษ ที่กำหนดให้มีขึ้นเมื่อ ค.ศ.1948 (พ.ศ. 2491) ซึ่งประชุมสัมมนาด้วยเรื่อง “African Administration” จึงได้เสนอให้ใช้คำว่า “การพัฒนาชุมชน” (Community Development) แทน โดยได้ให้ความหมายของการพัฒนาชุมชนว่า การพัฒนาชุมชนเป็นขบวนการ (Movement) ซึ่งมุ่งเสริมความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น โดยความร่วมมืออย่างจริงจังของประชาชนและควรจะเป็นความคิดริเริ่มของประชาชนเองด้วยกัน แต่ถ้าประชาชนไม่รู้จักริเริ่มก็ให้ใช้เทคนิคกระตุ้นเตือนให้เกิดความ คิดริเริ่มขึ้น ทั้งนี้ เพื่อให้กระบวนการนี้ ได้รับการตอบสนองจากประชาชนด้วยความกระตือรือร้นอย่างจริงจัง (Community Development is a movement designed to promote better living for the whole community with the active participation, and if possible on the initiative of the community, but if this initiative is not forthcoming spontaneously, by the use of techniques for arousing and stimulating it in order to secure its active and enthusiastic response to the movement.)
ที่ประชุมเมือง Ashridge เมื่อปี ค.ศ. 1954 (พ.ศ. 2497) ได้นำความหมายซึ่งที่ประชุมเมืองเคมบริดจ์มาอธิบายว่า “การพัฒนาชุมชน คือ ขวนการที่มุ่งส่งเสริมความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น ทั้งนี้ โดยประชาชนเข้าร่วมมือและริเริ่มดำเนินการเอง” '(Report of the Ashridge Conference on Social Development 1954. “Community Development is a movement designed to promote better living for the whole community with the active participation and on the initiative of the community.”)'
องค์การสหประชาชาติ ได้ให้คำจำกัดความไว้ในหนังสือ Social Progress through Community ปี ค.ศ.1955 (พ.ศ. 2498) ว่า การพัฒนาชุมชน เป็นกรรมวิธีที่มุ่งจะสร้างความเจริญในด้านเศรษฐกิจและสังคมให้แก่ชุมชนเป็นส่วนรวม โดยชุมชนนั้นจะต้องเข้ามามีส่วนร่วมอย่างแข็งขันและ (ถ้าเป็นไปได้) ความคิดริเริ่มนั้นควรจะเป็นของราษฎรเอง ''(Social Progress through Community Development The UN, New York 1955 (E/CN.S/303/Rev1.S.T/SOA/26) “Community Development is a process designed to create conditions of conditions of economic and social progress for the whole community with its active participation and the fullest possible reliance upon the community initiative”)
